L-aħħar darba li kantajt l-innu ta’ pajjiżi kien waqt id-dimostrazzjoni fil-11 ta’ Lulju 2021. Ħafna minna f’Kuba kantajna l-innu dakinhar, mimlijin b’emozzjoni li ma tistax tiġi espressa. Imbagħad ġie s-skiet. Xi ħaġa kienet inkisret, u l-innu ma baqax ikanta bl-istess mod minn dakinhar ’l hawn.

Jisimni Frank D. Blanco . Jiena produttur tal-films u kittieb Kuban indipendenti. Minn mindu miet nannu fi Frar ta’ din is-sena, kont qed niżviluppa dokumentarju dwar l-istorja ta’ ħajtu, il-ħolma tal-ġenerazzjoni li kien jappartjeni għaliha (dik inkarigata bil-bini tar-rivoluzzjoni soċjalista), u kif żmieni jittratta l-wirt ta’ dik il-ħolma mkissra.

In-nannu tiegħi kien il-vuċi ewlenija fil-mikrofonu meta saret ir-reġistrazzjoni uffiċjali tal-innu ta’ pajjiżi. Dejjem kien jirrakkonta kif intalab joqgħod fiċ-ċentru, ftit aktar ’il quddiem minn kulħadd, u jkanta bħallikieku kien fil-ġlied. Għalkemm kien mar għall-gwerra fl-Angola fl-1977, qatt ma kien ra ġlied dirett. Għar-reġistrazzjoni tal-Innu Nazzjonali ta’ Kuba, ferra l-immaġinazzjoni u r-rieda kollha tiegħu fiha. Kien akkumpanjat mis-saħħa ta’ mħabba li, x’aktarx, la jien u lanqas ħadd mill-ġenerazzjoni tiegħi qatt mhu se jesperjenza.

Waqt li qrajt l-ittri li kiteb in-nannu tiegħi u ħarist lejn ritratti tal-familja, skoprejt li wara ħajtu kien hemm tassew tip ta’ miraklu: xi ħaġa li mlietu bil-fidi u l-passjoni, u li mmanifestat ruħha lilu f’ħolma waqt li kien fil-gwerra fl-Angola. Matul l-aħħar snin ta’ ħajtu, in-nannu tiegħi kien jirreferi għal dan kontinwament. Kien isejjaħlu l-Anġlu Kustodju tiegħu. Fl-istess ħin, matul dan l-istadju ta’ ħajtu, iddedika l-isforzi tiegħu biex jaqta’ ħafna stilel tal-karta, li akkumula sakemm imlew borża li tiżen diversi kilogrammi. Skont hu, kien jagħmel dan biex jiġġieled il-marda ta’ Parkinson. Minħabba l-ossessjoni tiegħu li jaqta’ l-istilel, għall-ewwel darba f’ħajti ħassejt ix-xewqa li niffilmja xi ħaġa. Issa, wara mewtu, iddeċidejt li nagħmel film billi nuża dawk l-ewwel immaġni li qbadt b’camcorder.

Din is-sena, il-proġett tal-films tiegħi ntgħażel għall- Programm tal-Masters tal-Filmmaking ta' Elías Querejeta (EQZE) f'San Sebastián. Din hija waħda mill-iskejjel tal-films l-aktar rinomati fid-dinja.

Kemm għall-mentoring eċċellenti tagħha kif ukoll għall-programm tagħha, li jiffoka fuq l-esperimentazzjoni, l-arkivjar, u modi alternattivi ta’ kif tirrakkonta storja, l-EQZE dejjem dehret bħala l-iskola ideali għalija biex nitħarreġ bħala produttur tad-dokumentarji u niżviluppa l-istruttura narrattiva li se nuża biex nirrakkonta l-istorja tal-film tiegħi.

F'Kuba, m'għadnix għandi l-opportunità li nkompli studji bħal dawn. Iggradwajt fil-Produzzjoni tat-TV u t-Tfal mill- Iskola Internazzjonali tal-Films u t-Televiżjoni (EICTV) , u dan ifisser, fost affarijiet oħra, li ma nistax nibqa' nistudja l-Films Dokumentarji fl-unika skola tal-films f'pajjiżi. Matul l-istudji tiegħi fil-produzzjoni, tgħallimt l-għodod meħtieġa biex nagħmel film, iżda qatt ma ġagħluni niddubita t-tifsira tal-ħolqien ta' film jew tal-qbid ta' xena speċifika. Għalija, hija opportunità kbira li nkun nista' nwieġeb dawn il-mistoqsijiet bl-appoġġ li se nsib fil-Master's fil-Produzzjoni tal-Films fl-EQZE. Din is-sena, applikaw aktar minn 200 kandidat , u l-għażla mhijiex arbitrarja.

Diġà koprejt 20% tal-miżata tat-tagħlim bil-kontribuzzjonijiet tiegħi stess, li huwa ekwivalenti għal 940,000 ewro. Minħabba l-kundizzjonijiet f'Kuba, kien diffiċli ħafna li niġbor dawn il-flus, u huwa għalhekk li qed iniedi din il-kampanja ta' crowdfunding bil-għan li niġbor is- 7,800 ewro li għandi bżonn biex inkopri l-miżata tat-tagħlim, il-biljett tal-ajru ta' ritorn, u t-tagħlim għax-xhur tal-iskola. Kull min jixtieq jikkontribwixxi għall-kampanja ta' crowdfunding se jingħata kreditu fil-verżjoni finali tal-film, li t-titlu proviżorju tiegħu huwa "Blanco en la Estrella."

S’issa, il-film kellu l-appoġġ u l-pariri ta’ Paz Encina , permezz tal-workshop online Compañero del Viento , minn Silencio Lab , fejn wara 18-il ġimgħa, żviluppajt l-istruttura u l-iskript tal-film, minbarra li mlejt lili nnifsi b’referenzi u ideat li għenuni nifhem l-approċċ li bih irrid inkompli.

Bibata Uribe , li ilha tippromwovi ċ-ċinema Latino-Amerikana fl-Ewropa mill-2009, tingħaqad ukoll ma' dan il-proġett permezz ta' laqgħa speċjali ħafna fl-EICTV. Hemmhekk, qsamna esperjenza professjonali intensa, fejn, bejn taħditiet, wirjiet, u riflessjonijiet fuq il-films, skoprejna sensibilità komuni. Magħqudin mix-xewqa li nagħtu spazju lil memorji li jirreżistu s-silenzju. Bl-esperjenza tagħha fil-kurazzjoni u t-tixrid, Bibata ġġib perspettiva siewja li tarrikkixxi u tappoġġja dan il-proġett fil-vjaġġ tiegħu lejn it-twettiq.

Huwa umoristiku, ftit xhur ilu dan il-proġett kien biss idea oħra minsija f'kexxun bir-ritratti tal-familja. L-istudji tiegħi fl-EICTV ma kinux ħallewni l-ħin biex nesplorah. Issa, kull darba li nerġa' lura għall-kitba u r-riċerka, inħoss il-perspettiva tiegħi fuq id-dinja u ċ-ċinema terġa' tifforma ruħha. Inħoss li qed nibda nifhem it-tifsira tal-imħabba fix-xbihat ta' pajjiżi bl-istess forza li biha nannu ħass l-ispirazzjoni li għenitu jkanta l-innu. Darba ħabib qalli li nannu kien qed jakkumpanjani f'dan il-proċess. Qed nibda naħseb dwaru wkoll: dan il-film huwa l-mod tiegħi kif nerġa' lura għandu, biex nifhem x'inhi dik l-Imħabba l-Kbira li tinsab wara kollox, anke jekk jidher li l-pajjiż qed imut.